دستگیره دیجیتالی درب چیست؟
ساعت‌ها، دوربین‌های عکاسی و فیلم‌برداری، گوشی‌های تلفن و بسیاری از فناوری‌های دیگر طی سالیان گذشته از دنیای آنالوگ به سوی دنیای دیجیتال هجرت کرده‌اند.
دستگیره دیجیتالی درب چیست؟ ساعت‌ها، دوربین‌های عکاسی و فیلم‌برداری، گوشی‌های تلفن و بسیاری از فناوری‌های دیگر طی سالیان گذشته از دنیای آنالوگ به سوی دنیای دیجیتال هجرت کرده‌اند.
حال نوبت به قفل‌ها می‌رسد که رفته‌رفته جای خود را در دنیای دیجیتال پیدا کنند. قفل دیجیتال (یا اگر بخواهیم درست‌تر بگوییم قفل الکترونیکی)، همان‌طور که از نامش بر می‌آید، به نوعی از قفل‌ها گفته می‌شود که از جریان الکتریسیته برای باز یا بسته کردن درب استفاده می‌کند. قفل دیجیتال فناوری جدیدی نیست و می‌توان گفت که جایگاه خود را در صنعت خودروسازی محکم کرده است. اما برخلاف گوشی هوشمند که با آمدنش به کلی گوشی سنتی را به باد فراموشی سپرد، هنوز قفل دیجیتال نتوانسته جای خود را در منازل مردم پیدا کند. با این حال، با افزایش تعداد شرکت‌هایی که این فناوری را برای استفاده‌های خانگی و تجاری ارایه می‌کنند و همچنین با گسترش و کاهش قیمت این فناوری، شاید آن روزی که قفل و دستگیره سنتی به طور کامل جای خود را به قفل و دستگیره دیجیتال می‌دهد چندان هم دور نباشد.
در ادامه به طور مختصر به نحوه کار قفل دیجیتال درب و تفاوت آن با قفل سنتی می‌پردازیم.
تمام قفل‌ها از یک نوع زبانه تشکیل شده‌اند که از کناره درب وارد چارچوب درب می‌شود و از باز شدن آن جلوگیری می‌کند. در این زمینه تفاوتی بین قفل سنتی و قفل دیجیتال وجود ندارد. تفاوت بین این دو نوع قفل در نحوه حرکت دادن این زبانه است. بیشتر قفل‌های سنتی از نوع قفل سوزنی غلتان هستند، که در آن تعدادی سوزن با اندازه‌های متفاوت از چرخیدن سیلندر درون قفل و حرکت زبانه جلوگیری می‌کنند. دندانه‌های کلید منجر به حرکت این سوزن‌ها می‌شوند و زمانی که این سوزن‌ها به حالت تراز و در یک راستا قرار بگیرند، امکان چرخیدن سیلندر و در نهایت باز یا بسته شدن درب به وجود می‌آید. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که برای همراستا شدن این سوزن‌ها نیاز به ترکیب خاصی از دندانه‌ها است و به همین دلیل است که تنها همان کلید خاص مربوط به آن قفل منجر به باز شدن قفل می‌شود. اما در قفل دیجیتال، زبانه یا سیلندر قفل به وسیله دستگاهی به نام اکتواتور به یک موتور کوچک که در چارچوب درب جاسازی شده متصل می‌شود. موتور تنها زمانی فعال می‌شود و درب را باز و بسته می‌کند که یک سیگنال الکتریکی خاص را دریافت کند. حال تولید و ارسال این سیگنال را می‌توان، بر اساس نوع قفل دیجیتال مورد استفاده، به شکل‌های مختلفی انجام داد. به عنوان مثال، در صورت وارد شدن صحیح رمز عبور چهار-رقمی، سیگنال به موتور ارسال می‌شود و در نتیجه درب باز می‌شود.
شیوه‌های احراز هویت در دستگیره دیجیتالی درب (بخش اول)
قفل یا دستگیره دیجیتال (یا همان قفل یا دستگیره الکترونیکی) می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور جایگزین قفل‌های سنتی شود و امنیت و راحتی بیش‌تری را برای زندگی
روزمره انسان‌ها فراهم بیاورد. اما علی‌رغم تفاوت‌های بسیاری که بین این دو فناوری مدرن و سنتی وجود دارد، هدف و کارکرد آن‌ها مشترک و یکسان است. به طور کلی کارکرد یک قفل این است که به افرادی خاص اجازه ورود دهد و مانع از ورود سایر افراد شود. اما برای تشخیص این که آیا یک فرد اجازه ورود دارد یا خیر نیاز به احراز هویت است.
احراز هویت در قفل‌های سنتی با استفاده از کلید انجام می‌شود؛ یعنی فردی که کلید را به همراه داشته باشد اجازه ورود دارد. قفل دیجیتال درب هم از چند روش مختلف برای احراز هویت و اعطای اجازه ورود به افراد استفاده می‌کند که در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره خواهیم کرد.
احتمالاً در فیلم‌ها و بازی‌های رایانه‌ای درب‌های بسیاری را دیده‌اید که با وارد کردن رمز عبور باز می‌شوند.
در واقعیت هم رمز عبور یکی از پرکاربردترین شیوه‌های احراز هویت برای قفل دیجیتال است. قفل‌هایی که با استفاده از رمز عبور باز می‌شوند دارای یک صفحه‌کلید هستند، که می‌تواند تنها شامل اعداد یا ترکیب اعداد حروف باشد یا این که می‌تواند مکانیکی یا لمسی باشد. بدیهی است که در این سیستم با وارد کردن رمز عبور یا گذرواژه صحیح درب باز می‌شود. بزرگترین ایراد استفاده از رمز عبور برای احراز هویت این است که همواره این احتمال وجود دارد که رمز عبور فراموش شود یا این که فردی دیگر به آن دست پیدا کند. با این حال، بزرگترین مزیت این روش به نحوی بزرگترین ایراد آن را خنثی می‌کند و این است که می‌توان به سادگی آن را تغییر داد تا از ورود افرادی که به نحوی به رمز عبور قبلی دست پیدا کرده بودند جلوگیری شود.
یکی دیگر از پرکاربردترین روش‌های احراز هویت برای قفل دیجیتال استفاده از کلیدهای فیزیکی است، که کارت‌کلیدها از شناخته‌شده‌ترین آن‌ها هستند. سه روش برای باز کردن
قفل دیجیتال با استفاده از کارت‌کلید وجود دارد: یا باید کارت را در مقابل یک بازخوان قرار دهید، یا مانند کارت‌خوان فروشگاه‌ها باید آن را بکشید یا مانند دستگاه‌های عابربانک باید کارت را وارد کنید. اما کارت‌کلیدها تنها نوع کلیدهای فیزیکی برای قفل دیجیتال نیستند.
گوشی هوشمند شما هم می‌تواند با استفاده از امواج رادیویی مانند بلوتوث به عنوان کلیدی برای درب عمل کند، به این صورت که قفل دیجیتال با نزدیک شدن گوشی‌تان به قفل، درب را به صورت خودکار برای‌تان باز می‌کند. یکی دیگر از گزینه‌ها استفاده از حافظه فلش است که رواج کم‌تری دارد. بزرگترین ایراد کلیدهای فیزیکی این است که می‌توانند گم یا خراب شوند و این که عوض کردن یا کپی کردن آن‌ها هم فرآیند طولانی و پیچیده‌ای است. اما استفاده از کلید فیزیکی به مراتب سرعت و راحتی بیش‌تری را نسبت به رمز عبور ارایه می‌کند.
شیوه‌های احراز هویت در دستگیره دیجیتالی (بخش دوم)
در بخش اول به دو مورد از پرکاربردترین شیوه‌های احراز هویت برای قفل دیجیتال پرداختیم
– یعنی رمز عبور و کلیدی فیزیکی. حال در این بخش دو مورد از سایر شیوه‌های احراز هویت را برای قفل دیجیتال معرفی می‌کنیم.
بیومتریک یا زیست‌سنجشی یک روش امنیتی است که در آن از اندازه‌گیری ویژگی‌های عموما فیزیکی منحصربه‌فرد، غیرقابل تقلید و غیرقابل تغییر انسان به منظور شناسایی و احراز هویت او استفاده می‌شود. قدمت بیومتریک بسیار بیشتر از آن است که در ابتدا به نظر می‌آید. یکی از رایج‌ترین نمونه‌های بیومتریک که بارها و بارها در زندگی روزمره‌مان با آن برخورد داشته‌ایم استفاده از عکس در کارت‌های شناسایی است. مقایسه عکس با چهره فرد یکی از قدیمی‌ترین و معمول‌ترین شیوه‌های بیومتری برای شناسایی افراد محسوب می‌شود. همچنین اثر انگشت هم یکی دیگر از شیوه‌های قدیمی بیومتری است که برای کاربردهای بسیاری به کار گرفته شده است. در دنیای مدرن امروزی هم، که امنیت، سرعت و راحتی در آن حرف اول را می‌زنند، بیومتریک به دلیل ارایه ترکیب متعادلی از این ویژگی‌ها از محبوبیت خاصی برخوردار است. یکی از نمونه‌های بیومتریک که اخیراً در زندگی روزمره‌مان رواج پیدا کرده است را می‌توان حسگرهای اثر انگشت در گوشی‌های هوشمند دانست. قفل دیجیتال عموما از یکی از سه معیار اثر انگشت (یا دست)، قرنیه چشم یا صدا برای احراز هویت بهره می‌برد. بزرگترین مزیت این روش امنیت بالا و قابل اطمینان بودن آن است. اثر انگشت، قرنیه چشم یا صدای شما گم نمی‌شوند یا به سرقت نمی‌روند. اما از سوی دیگر، همواره امکان آسیب رسیدن به این اعضا و اندام‌ها وجود دارد. همچنین فناوری این نوع از قفل‌ها نسبت به انواع دیگر پیچیده‌تر و در نتیجه گران‌قیمت‌تر است.
همواره وقتی صحبت از روش‌های مختلف باشد، بهترین راه استفاده از ترکیبی از چند روش مختلف است. ترکیب روش‌های احراز هویت می‌تواند دو مزیت عمده به همراه
داشته باشد. اولین مزیت این کار افزایش قابل توجه امنیت قفل است. تصور کنید قفلی برای باز شدن هم نیاز به یک کارت‌کلید داشته باشد، هم یک رمز عبور و هم اسکنقرنیه چشم. در این حالت، احتمال دسترسی افراد غیرمجاز به سمت صفر میل می‌کند. البته این کار برای کاربردهای خانگی کمی زیاده‌روی و بیش از اندازه وقت‌گیر است.
مزیت دوم استفاده از روش‌های مختلف به عنوان پشتیبان یک‌دیگر است که می‌تواند برای کاربردهای خانگی هم مفید باشد. به عنوان مثال، فرض کنید گوشی‌تان به عنوان کلید عمل می‌کند اما گوشی‌تان خراب شده است یا فراموش کرده‌اید که آن را با خود به بیرون ببرید. در این حالت، استفاده از رمز عبور یا روشی دیگر به عنوان پشتیبان می‌تواند به کمک‌تان بیاید. حتی برخی از مدل‌های قفل دیجیتال از سیستم قفل و کلید سنتی هم پشتیبانی می‌کنند. به این صورت که در صورت ایراد در سیستم همواره می‌توانید از کلید برای باز و بسته کردن درب استفاده کنید. شاید تنها ایراد این روش پیچیده شدن و در نتیجه بالا رفتن هزینه سیستم مورد استفاده است.
تفاوت قفل هوشمند با قفل دیجیتال
هرجا صحبت از قفل دیجیتال درب باشد احتمالاً نام قفل هوشمند هم به زبان می‌آید.
شاید حتی در برخی مواقع از این دو عبارت به جای یک‌دیگر استفاده شود. اما حقیقت این است که قفل دیجیتال و قفل هوشمند با یک‌دیگر تفاوت دارند. اولین نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که هر قفل هوشمندی یک قفل دیجیتال است، اما برعکس این مساله صدق نمی‌کند – یعنی هر قفل دیجیتال یک قفل هوشمند نیست. پس دقیقاً به
چه قفل‌هایی قفل دیجیتال و به چه قفل‌هایی قفل هوشمند می‌گوییم؟ قفل دیجیتال (یا قفل الکترونیکی) قفلی است که، برخلاف قفل‌های سنتی، به جای نیروی مکانیکی با نیروی الکتریکی کار می‌کند. به طور کلی دستگاه‌های هوشمند دستگاه‌هایی هستند که می‌توانند با دستگاه‌های دیگر ارتباط برقرار کنند و تعامل داشته باشند و می‌توانند تا حدودی به صورت خودمختار به کار خود ادامه دهند. با توجه به این تعریف، قفل هوشمند یک قفل دیجیتال است که می‌تواند با سیستم‌های دیگر ارتباط برقرار کند و در نتیجه این ارتباط قابلیت‌های منحصربه‌فردی را به کاربر خود ارایه کند. در ادامه به طور مختصر به برخی از این قابلیت‌ها اشاره می‌کنیم.
بیشتر سیستم‌های قفل هوشمند دارای یک برنامه موبایل یا یک سیستم مرکزی هستند که از طریق آن می‌توانید:
مزایا و معایب دستگیره دیجیتالی درب
مانند هر فناوری دیگری، دستگیره یا قفل دیجیتال درب (یا همان قفل یا دستگیره الکترونیکی) مزایا و معایب مختص به خود را دارد. در ادامه به طور مختصر به برخی از این مزایا و معایب اشاره می‌کنیم.
مسلماً اولین و مهم‌ترین مزیت قفل دیجیتال نسبت به قفل سنتی امنیت بالاتر است. دزدیدن کلید و تهیه یک کپی از آن کار آن‌چنان دشواری نیست. اما مسلماً دست‌یابی به رمز عبوری که تنها شما می‌دانید به مراتب دشوارتر است. اضافه کردن یک گوشی هوشمند به فهرست گوشی‌های مورد اعتماد قفل هم بدون اجازه شما کار بسیار سختی است. کپی کردن اثر انگشت یا قرنیه چشم شما هم که دیگر تقریباً غیرممکن است. پس اگر امنیت یکی از دغدغه‌های اصلی شما است، شاید بد نباشد که نیم‌نگاهی به فناوری قفل دیجیتال داشته باشید.
فرض کنید خرید کرده‌اید و دست‌تان پر است. باید خریدها را به زمین بگذارید، در دسته‌کلیدتان به دنبال کلید درست بگردید و کلید را داخل قفل کنید و بچرخانید تا در نهایت درب برای‌تان باز شود. حال فرض کنید که درب منزل‌تان مجهز به قفل دیجیتال است و به محض نزدیک شدن گوشی‌تان به قفل، درب را به صورت خودکار برای‌تان باز می‌کند. مسلماً قفل دیجیتال می‌تواند به راحت‌تر شدن زندگی و افزایش سرعت انجام کارها کمک کند.
مسلماً روزی خواهد رسید که در آن قفل دیجیتال یکی از الزامات زندگی روزمره است، اما آن روز امروز نیست. بازار این فناوری هنوز محدود است و در نتیجه قیمت این فناوری همچنان بالا است. بنابراین، برای افرادی از قشر متوسط که شاید نیازی فوری به استفاده از این فناوری هم ندارند، شاید هنوز استفاده از قفل دیجیتال از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نباشد.
شاید به تنهایی این مساله ایراد چندان مهمی نباشد اما زمانی که آن را در کنار قیمت بالای این فناوری در نظر بگیریم، آن‌گاه خواهیم دید که این مساله می‌تواند روی انتخاب این فناوری به وسیله شما تاثیرگذار باشد. در حال حاضر، تعداد شرکت‌هایی که این فناوری را عرضه می‌کنند در حال افزایش است و شما آزادی نسبتاً زیادی برای انتخاب قفل دیجیتال مورد نظر خود دارید. اما مساله این‌جا است که با توجه به تعداد زیاد پارامترها، احتمال این که یک قفل خاص دقیقاً تمام نیازهای شما را برآورده کند کم است. ممکن است یک قابلیت خاص مد نظر شما را نداشته باشد یا این که قفلی را پیدا کنید که قابلیت‌هایش (و در نتیجه قیمتش) بیشتر از آن چیزی است که شما نیاز دارید.
